از قضا سرکنگبین صفرا فزود.

سردار سرلشکر رحیم صفوی: ما در مرزهایمان، نه مرزهای زمینی مان، نه مرزهای دریایی مان و نه مرزهای هوایی مان، متوقف نمی شویم. همه فهمیدند که ما دشمن را در خانة خودش تعقیب می کنیم.  (کتاب اسرار مکتوم، صقحه 252)

سال 1366برای ایران سالی سرنوشت ساز بود. تصمیمات منجر به تعیین سرنوشت جنگ ایران و عراق و پایان یافتن این مناقشه خونین هشت ساله در سال 1366 گرفته شدند. عراق که گمان می کرد با تکیه بر جنگ اقتصادی می تواند اراده سیاسی ایران را در هم بشکند حملات خود را به کشتی های نفتکشی که نفت ایران را می خریدند افزایش داد. صدام می دانست که ایران به زودی واکنش نشان خواهد داد اما خیالش از یک بابت کاملا آسوده بود. عراق نفتی نداشت که بخواهد از طریق دریا صادر کند. اسکله های نفتی البکر و الأمیه،که ترمینالهای اصلی صادرات نفت عراق از طریق دریا بودند، در همان ابتدای جنگ توسط ارتش ایران بمباران شده بودند و دیگر فعالیت نفتی نداشتند. عراق بندر نفتی و اصولا، به دلیل عمق کم سواحل خود، امکان بارگیری سوپرنفتکش ها را در آبهای ساحلی خود نداشت. نتیجه اینکه ایران باید برای انتقام گیری به نفتکشهایی حمله می کرد که نفت کویت، بحرین، عربستان سعودی، قطر یا امارت را حمل می کردند. اما حمله به نفتکشهای این کشورها منطقا پای کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، را به خلیج فارس باز می کرد؛ چرا که آمریکا خود را ملزم به حفظ جریان صدور نفت از منطقه می دانست و این اتفاقی بود که در واقعیت افتاد. 

در سال 1366 بود که آمریکا نیروهای نظامی خود را به صورت جدی، و به هدف متوقف کردن فعالیتهای ایران بر علیه خطوط کشتی رانی بین اللملی، وارد خلیج فارس کرد. در روز 30 شهریور 1366 آنها در یک اقدام غافلگیرکننده، البته برای ایران، یک کشتی باری نیروی دریایی ارتش را که در آبهای بین المللی در حال مین ریزی بود اشغال کردند و پس از تخلیه نفرات آن خود کشتی را غرق کردند. این کشتی ایران اجر نام داشت. 

در روز 16 مهر 1366 هلیکوپترهای آمریکایی با قایقهای تندروی سپاه پاسداران در آبهای بین المللی جنوب جزیره فارسی درگیر شدند و در این درگیری قایقهای سپاه و یک فروند از هلیکوپترهای مهاجم غرق شدند. محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه، از فرمانده نیروی دریایی سپاه، حسین علائی، درخواست کرد تا با اجرای عملیات انتقامی به کشورهای عرب منطقه و حامیان غربی آنها بفهماند تا زمانی که صدام دست از زدن نفتکشهای حامل نفت ایران بر ندارد ایران هر نفتکشی را که در آبهای خلیج فارس ببیند به عنوان یک هدف مشروع نظامی مورد هدف قرار خواهد داد. در روز 24 مهر نیروی دریایی سپاه، که موشکهای کرم ابریشم خود را در سواحل غربی شبه جزیره فاو مستقر کرده بود، به یک فروند سوپرنفتکش کویتی، که با پرچم آمریکا حرکتی می کرد، حمله کرد. این حمله در آبهای سرزمینی کویت و بر خلاف تمامی قوانین بین المللی انجام شد. 

محل اصابت موشک شلیک شده توسط سپاه به نفتکش کویتی در دهانه بندر الاحمدی

بلافاصله کویت و کشورهای حامی وی واکنش نشان دادند و این حمله را به ایران منتسب کردند و به آن اعتراض کردند، ولی ایران بر اساس سیاست معمول خود از پذیرفتن مسئولیت این حمله موشکی شانه خالی کرد. اصطلاحی که در آن زمان در رسانه های جمعی ایران برای اشاره به حملات موشکی ایران به کشورهای منطقه رایج بود «موشکهای سرگردان» بود. خلاصه سالها گذشت تا اینکه مرکز اسناد سپاه تصمیم گرفت که گزارش نیروی دریایی سپاه درباره موشکهای سرگردان شلیک شده  به نفتکش کویتی را منتشر کند. سند زیر را می توانید در زیر ملاحظه کنید:

نتیجه درگیری سپاه و ادامه جنگ نفتکشها این شد که کویت و کشورهای عربی منطقه شورای امنیت را تحت فشار گذاشتند که قطعنامه 598 را تصویب کند. این قطعنامه، برخلاف قطعنامه های قبلی صادر شده در زمینه جنگ ایران و عراق، در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار می گرفت و معنی آن این بود که در نهایت شورای امنیت می توانست مجوز عملیات نظامی بر علیه ایران را صادر کند. 

درگیریهای بیشتر سپاه و نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس در بهار سال 1367 سبب شد تا آمریکا مستقیما به سکوهای نفتی ایران حمله کند و تقریبا تمامی نیروی دریایی ایران را در یک روز از بین ببرد. اما آنچه که سبب شد تا ایران در انتها به قطعنامه 598 تمکین کند و به صورت جدی به دنبال پایان جنگ با عراق بگردد غرق شدن ایرباس ایرانی توسط کشتی های جنگی آمریکا بود. 

عملیات مقابله به مثل سپاه نه تنها پای آمریکا و دیگر کشورهای عربی حامی صدام را از مناقشه بین ایران و عراق کوتاه نکرد، بلکه به صورت غیر مستقیم سبب شد تا ایران در ضعیف ترین وضعیت نظامی خود ناچار به قبول قطعنامه های سازمان ملل بشود. همان سازمان مللی که همواره از سوی ج.ا به عنوان بازوی استکبار جهانی شناخته می شد. محسن رضایی، و اطرافیانش، هیچ گاه افتخار سرنگونی صدام را به دست نیاورند و دست آخر این عملیات نظامی آمریکا در سال 2003 بود که آنها را به آرزوی شان رساند؛ اکنون دیگر می توانستند راه قدس را از کربلا گذر بدهند. 

پی نوشت:

تصویر سند فوق را می توانید در سایت مرکز اسناد دفاع مقدس در آدرس زیر پیدا کنید:

حمله موشکی به نفت کش سی ایل سیتی ، با پرچم آمریکا - دفاع مقدس (defamoghaddas.ir)

تهاجم به جزیره پبل

عملیات ضدتروریستی تنها تخصص سرویس ویژه هوابرد ارتش بریتانیا نیست. در حقیقت، این واحد برای انجام عملیات نفوذی در عمق خاک دشمن در زمان جنگ جهانی تشکیل شد. سرویس ویژه هوابرد با بهره گیری از تجارب جنگ جهانی دوم و درگیرشدن در جنگهای مالایا، سوئز، کره به مرور به یکی از کارآمدترین نیروهای مخصوص جهان غرب تبدیل شد. عملیات ضدتروریستی،امنیتی و حفاظت از اشخاص در دهه 70 به مهارتهای آنها افزوده شد. افراد سرویس ویژه هوابرد در جنگهای فالکلند و جنگهای اول و دوم خلیج فارس به صورتی موثر بکارگرفته شدند. در اینجا به بررسی یکی از موفق ترین هجومهای کوماندویی که توسط سرویس ویژه هوابرد انجام شد می پردازیم.

نبرد کانای

نبرد کانای یکی از نبردهای بزرگ سری دوم جنگهای فنیقی بوده است. در این نبرد، سربازان کارتاژ -تحت فرمان هانیبال- ارتش رم را که بر آنها برتری عددی داشت به صورت کامل از میان برداشتند. پس از این نبرد، کاپوآ و چند شهر دیگر ایتالیا از جمهوری رم جدا شدند.

اگرچه این نبرد نتوانست کارتاژها را به نتیجه سیاسی مورد نظرشان برساند، اما امروزه این نبرد را به عنوان یک نمونه از بزرگترین پیروزیهای تاکتیکی تمام تاریخ نظامی به شمار می آورند. در حدود 60 تا 70 هزار رمی در آن روز کشته یا اسیر شدند. از نظر تعداد نفرات کشته شده در یک روز، این نبرد تقریبا در جایگاه سی ام قرار می گیرد. داستان پیروزی سحرآمیز هانیبال بر ارتش چند برابر بزرگتر رم را در اینجا بخوانید.

نبرد دیر العقول

پس از ترور خلیه المتوکل در سال 861 میلادی خلافت عباسی دچار اغتشاش شد. امرای ترک برای بدست گرفتن زمام امور هر خلیفه ای را که مزاحم خود می دانستند سرنگون می کردند. با انحطاط خلافت چند گروه در نقاط مختلف خلافت عباسی قدرت گرفتند. همزمان در ایران، بزرگترین دردسر برای خلفای عباسی ظهورکرد. یعقوب بن لیث صفاری در سال 861 در سیستان به قدرت رسید. او به سرعت قدرت خود را گسترش داد و در سال 873 طاهریان وفادار به خلیفه را در خراسان منقرض کرد. بدین سان شرق ایران و قسمتهایی از افغانستان به دست یعقوب لیث افتاد. پس از آن یعقوب تصمیم گرفت تا بساط خلافت عباسیان را برچیند اما در نبرد دیر العقول شکست خورد. داستان این شکست را در فایل زیر بخوانید. 

جاده ی سنگفرش به سوی شهادت

در سال 711م. طارق بن زیاد به همراه سربازان عرب و متحدین بربرشان پای بر خاک اسپانیا نهاد. سپاه اموی در  نبرد گوادالت، مدافعین ویزگوت را از سر راه برداشت و به سرعت قسمتهای جنوبی و مرکزی شبه جزیره ی ایبری را اشغال کرد. 20 سال بعد سپاه مسلمین همچنان در حال پیشروی بود، از رشته کوه های پیرنه عبور کرده و به قلب فرانسه نزدیک می شد. فرمانده ی جدید مسلمانان، عبدالرحمن غافقی، در حال نزدیک شدن به مرزهای غربی امپراطوری تازه جان گرفته ی فرانک بود. فرمانروای فرانکها، شارل مارتل، در حال گسترش سرزمینهای تحت سلطه ی خود بود که ناچار شد با ارتش مسلمانان مصاف دهد. این نبرد در محلی بین شهرهای تور و پواتیه، در محل تلاقی رودهای کلاین و وینه روی داد.  منابع تاریخی مسلمانان درباره ی این نبرد سکوت کرده اند و منابع مسیحی تلفات فرانکها را اندک و تلفات مسلمانان را تا 400 هزار نفر ذکر کرده اند. به هرحال تلفات مسلمانان آنچنان سنگین بود که حرکت آنها را به سوی شمال متوقف کرد و پس از آن هیچ گاه سپاهیان اموی به صورت جدی به سوی مرکز فرانسه نتاختند. داستان سدی که فرانکها بر راه توسعه امپراطوری اموی در اروپا ایجاد کردند را در فایل زیر بخوانید.

نبرد ولجه

نبرد ولجه در می 633 میلادی در عراق امروزی بین نیروهای عرب مسلمان تحت فرمان خالدبن ولید و ارتش امپراطوری ساسانی و متحدانش انجام شد. استعداد ارتش ایران حداقل 3 برابر استعداد ارتش مسلمان بود. خالد به صورتی قاطع نیروهای پرتعداد دشمن را با استفاده از تاکتیک حمله گاز انبری -که خود به صورت مستقل طراحی کرده بود- شکست داد. این مانور به مانور سواره نظام هانیبال در نبرد کانائه بسیار شبیه است. داستان این نبرد را در فایل زیر بخوانید.

ژنرال آکاشی موتوجیرو؛ سرباز جاسوس

جنگها همیشه توسط سربازان در میدان به پیروزی نمی رسند. فرماندهان با تکیه بر اطلاعات مناسب و به موقع می توانند تصمیم گیری کنند. ای بسا که با یک تصمیم کمی زود یا کمی دیر سرنوشت یک نبرد عوض بشود. از جمله منابع اطلاعاتی که همیشه در طول تاریخ به کار گرفته می شوند جاسوسها هستند. در فایل زیر مرور کوتاهی می کنیم بر زندگی یکی از جاسوسان مهم ارتش ژاپن در طی جنگ های روس و ژاپن. 

دکتر فتحی شقاقی و جهاد اسلامی اش

خیابان سیدجمال الدین اسدآبادی را که به سمت شمال بروید به تقاطع این خیابان با خیابان فتحی شقاقی می رسید. سوالی که به ذهن بسیاری خطور نمی کند این است که دکتر فتحی شقاقی واقعا کیست و چه نقشی در تاریخ ایران معاصر داشته است که یکی از خیابانهای تهران را به نام وی کرده اند؟

فتحی شقاقی در سال 1951 در یک اردوگاه آوارگان فلسطینی در غزه به دنیا آمد. او در ابتدای دهه ی 70 میلادی برای تحصیل پزشکی به مصر رفت و پس از بازگشت به فلسطین در بیمارستانی در بیت المقدس به کار مشغول شد. او در طی تحصیل به شیخ احمدیاسین ،از رهبران اخوان المسلمین و بنیانگذار حماس(شاخه ی فلسطینی اخوان المسلمین)، گرایش داشت. وی همچنین به عقاید سید قطب و حسن البنا علاقمند بود. فتحی شقاقی بر این باور بود که رویکرد سازمان فتح بر ضد اسرائیل بی فایده است و تنها یک حرکت اسلامی اصیل است که می تواند ریشه ی اسرائیل را در منطقه بخشکاند. شقاقی در بازگشت به فلسطین راهش را از اخوان المسلمین و گروه های سکولار فلسطینی جدا کرد. انقلاب اسلامی ایران ، به زعامت آیت الله خمینی، شقاقی را در ادامه ی راه خود استوارتر کرد. او کتابی نوشت به نام "خمینی، راه حل اسلامی و جایگزین" و در آن به ستایش از دیدگاه اسلام محور آیت الله خمینی ایشان پرداخت. او اعتقاد داشت که پیروزی انقلاب ایران اثبات می کند که یک حرکت اسلامی می تواند بر قوی ترین حکومتها غلبه کند. کتاب او در طی مدت 2 روز 10000 جلد فروش داشت و منجر به دستگیری او از طرف دولت مصر شد.

تفکرات جهادی شقاقی سبب شد تا وی به همراه 5 نفر از همفکرانش در سال 1981 سازمان "حرکت جهادی در فلسطین" را بنانهد. امروزه این سازمان به صورت خلاصه "جهاد اسلامی" نام گرفته است. او در پی ایجاد یک حکومت اسلامی در مرزهای قبل از 1948 فلسطین بود. او بعدتر در طی مصاحبه ای به خبرنگار انگلیسی رابرت فیسک گفت:" ما درباره ی خداشناسی بحث نمی کنیم، بحث ما درباره ی سیاست و نظامی گری است" و اضافه کرد" اسلام باید مبدأ حرکت ما باشد، آزادسازی فلسطین هدف ما و جهاد راه ماست." او انگیزه ی خود را برای فیسک چنین توضیح داد:" ما تنها از حق خود برای زندگی در وطن مان دفاع می کنیم... ما برای قرنها با یهودیها در صلح زیسته ایم... من مشکلی با یهودیها ندارم.. اما با اشغالگران خواهم جنگید." دکتر شقاقی در مصاحبه ای در سال 1992به خبرنگار ایندیپندنت گفت که هدف ما کشوری است که در آن پیروان تمام مذاهب بتوانند در کنار هم زندگی کنند. او سعی می کرد تا اختلافات بین سنی  وشیعه را از بین ببرد و حتی در سازمانش تعدادی از اعراب مسیحی هم حضور داشتند. البته بیشتر اعضای سازمان شقاقی اعضای سابق دیگر سازمانهای فلسطینی بودند که در حرکتهای مسلحانه ید طولایی داشتند.

در سال 1983 دکتر فتحی شقاقی توسط اسرائیلی ها بازداشت شد. آنها اتهام او را انتشار یک مجله ی اسلامی می دانستند. یک سال بعد فتحی شقاقی آزاد شد اما دوباره در سال 1986 بازداشت شد و به 4 سال زندان محکوم شد. البته او تمام مدت محکومیت خود را طی نکرد و 2 سال بعد به جنوب لبنان تبعید شد و از آنجا به دمشق رفت. اندکی بعد او توانست به ملاقات با آیت الله خمینی مفتخر در تهران مفتخر شود. حرکت جهاد اسلامی توسط تهران تأیید شد و رابطه ی نزدیکی با حزب الله لبنان به هم زد. در دهه ی 90 او به دمشق بازگشت و تحت حفاظت حافظ اسد به فعالیتهای ضدصهیونیستی خود ادامه داد.

شقاقی در سال 1994 توانست بر علیه پیمان اسلو 8 سازمان فلسطینی (از جمله حماس) را گرد هم آورد. عدم پایبندی او به مفاد پیمان صلح اسلو و ادامه ی حرکات ضدصهیونیستی سازمان تحت فرمانش سبب شد تا در لیست ترور اسرائیلی ها قرار بگیرد. ضربات نظامی که دکتر شقاقی به پایه های صهیونیسم در اسرائیل وارد کرد ارکان این نظام غاصب را به لرزه درآورده بود. اگر جلوی این حملات ویرانگر گرفته نمی شد شاید دولت اسرائیل چند سالی بیشتر دوام نمی یافت. در نتیجه، دکتر فتحی شقاقی در روز 26 اکتبر 1995 در برابر هتلی در مالتا ترور شد. او با یک پاسپورت جعلی به لیبی رفته بود و در سفر بازگشت در مالتا توقف کرده بود. پلیس مالتا 3 روز بعد توانست جنازه ی فتحی شقاقی را شناسایی کند. کشته شدن فتحی شقاقی سازمان حرکت جهاد اسلامی را با مشکل مواجه کرد چرا که هیچ یک از اعضای ارشد این سازمان توانایی های او را نداشتند.

حرکت جهاد اسلامی مسئولیت بسیاری از بمبگذاری ها در خاک اسرائیل،از جمله در حدود 30 حمله ی انتحاری، را برعهده گرفته است. این سازمان در سال 2001 اعلام کرد که با وجود اینکه حماس از حملات انتحاری در داخل خاک اسرائیل دست برداشته است اما آنها همچنان به این حملات ادامه خواهند داد. برای اینکه بهتر متوجه عظمت حرکات نظامی این سازمان جهادی بشویم بهتر است که نگاهی کوچک به فهرست این حملات بیاندازیم:

آگوست1987: حرکت جهاد اسلامی مسئولیت شلیک به یک فرمانده ی پلیس اسرائیل را در نوار غزه برعهده گرفت.

جولای 1989: حمله به یک اتوبوس در شاهراه اورشلیم-تل آویو که دست کم 14 کشته (شامل 2 کانادایی و یک آمریکایی) و چندین زخمی بر جای گذاشت .

4 فوریه 1990: حمله به اتوبوسی که توریستهای اسرائیلی را به مصر برده بود. 11 کشته و 17 مجروح حاصل این حمله بود.

دسامبر 1993: تیراندازی در یک اتوبوس و کشته شدن یک سرباز ذخیره ی اسرائیلی به نام داوود مشراتی.

آوریل 1994: انفجار یک خودرو در کنار ایستگاه اتوبوس که منجر به کشته شدن 9 نفر و زخمی شدن 50 نفر دیگر شد.

ژانویه 1995: بمبگذاری در نزدیک نتانیا که سبب کشته شدن 18 سرباز و یک غیرنظامی شد.

آوریل 1995: بمبگذاری در نتزاریم و کفر داروم. بمبگذاری اول در یک اتوبوس 8 نفر (از جمله یک دانش آموز آمریکایی) را کشت و 30 نفر را مجروح کرد. دومی یک ماشین بمبگذاری شد بود که انفجارش 12 نفر را مجروح کرد.

مارس 1996: بمبگذاری در یک مرکز خرید در تل آویو که 20 نفر را کشت و 75 نفر را زخمی کرد.

نوامبر 2000: انفجار یک ماشین بمبگذاری شده در بازار بیت المقدس که 2 نفر کشته و 10 نفر زخمی بر جای گذاشد.

مارس 2002: بمبگذاری در اتوبوس تل آویو به نظاره که موجب کشته شدن 7 نفر و زخمی شدن در حدود 30 نفر شد.

ژوئن 2002: حمله منجر به کشته شدن 18 نفر و مجروح شدن 50 نفر در تقاطع مجیدو.

جولای 2004: 2 حمله در تل آویو که 5 کشته و 40 زخمی حاصل آنها بود.

نوامبر 2002: کمین در هبرون که 12 سرباز اسرائیلی و یک افسر امنیتی را به هلاکت رساند.

می 2003: بمب گذاری انتحاری در یک مرکز خرید که 3 کشته و 83 مجروح بر جای گذاشت.

آگوست 2003: 21 کشته و بیش از 100 زخمی به دلیل بمب گذاری انتحاری در اتوبوسی در بیت المقدس.

اکتبر 2003: انفجار بمب در رستوران حیفا به همراه 22 کشته و 60 زخمی.

اکتبر 2005: بمب گذاری در بازار هادرا که مسبب کشته شدن 7 نفر و مجروح شدن 55 نفر دیگر شد.

آوریل 2006: بمب گذاری در تل آویو با 11 کشته و 70 زخمی.

ژانویه 2007: گردانهای فداییان الاقصا و حرکت جهاد اسلامی مسئولیت یک بمب گذاری انتحاری را در یک نانوایی در ایلات برعهده گرفتند. 3 نفر در این حمله کشته شدند.

ژوئن 2007: در تلاش برای به اسارت گرفتن سربازان اسرائیلی در یک پست بازرسی در غزه با استفاده از یک ماشین با علامت "خبرنگاران" اسرائیلی ها یکی از مهاجمین را کشتند و دیگران فرارکردند. سوء استفاده از ماشین خبرنگاران سبب اعتراض گسترده ی رسانه های جمعی و خبرنگاران به این حرکت شد. سخنگوی جهاد اسلامی استفاده ی گروهش از این خودرو را تکذیب کرد و آن را به گردانهای القدس نسبت داد.

26 مارس 2009: دو نفر از اعضای جهاداسلامی به خاطر دست داشتن در توطئه ی قتل خلبانان و دانشمندان اسرائیلی زندانی شدند.

15 نوامبر 2013: شلیک دو راکت به تل آویو از غزه. هر دو موشک در منطقه ی خالی از سکنه فرودآمدند.

24 ژوئن 2013: شلیک 6 راکت به اسرائیل به حرکت جهاد اسلامی نسبت داده شد.

همانطور که ملاحظه شد تمام این حملات به نظامیان اسرائیلی بوده است. اما از آنجا که نظامیان خودفروخته ی صهیونیست در همه جا ،از جمله اتوبوسها، ایستگاه های اتوبوس، مراکز خرید و حتی نانوایی ها حضور داشته اند، به ناچار معدودی از غیرنظامیان نیز طعمه ی حملات جهاد اسلامی شده اند. واضح است که این سازمان به عنوان یک سازمان مبارز هیچ علاقه ای به کشت و کشتار غیرنظامیان ندارد و هرگونه حرکت نظامی که در آن آسیبی متوجه غیرنظامیان شود را تقبیح می کند.

رضا کیانی موحد

آیا بزرگترین فرمانده ی نظامی تاریخ یک دریاسالار ناشناس کره ای بود؟

دریاسالار یی سان-سین یک قهرمان ملی شناخته شده در کره است، اما اغلب در غرب مورد غفلت قرار گرفته است. با این حال ، بسیاری از مورخان او را در همان سطح هوراشیو نلسون و بهترین دریاسالاران تاریخ جهان قرار می دهند. معروف است که وی هرگز یک نبرد و حتی یک کشتی را از دست نداد. از سهم انقلابی وی در جنگهای دریایی و مهارتهای قابل توجه او نباید غافل شد. یی به عنوان یک دریانورد، در موارد متعددی موفق به غلبه بر نیروهای برتر از نیروهای خود شد، از جمله در یک نبرد بر نیرویی غلبه کرد که در آن دشمنش حداقل برتری 20 بر یک نسبت به نیروهای خودی داشت. خلاصه ای از زندگی او را در اینجا بخوانید. 

شیپیو آفریقایی

شیپیوی افریقایی یکی از بزرگترین سرداران نظامی روم باستان بود که به رغم پیروزهای بزرگش در ایران ناشناخته مانده است. زندگی نامه بسیار کوتاهی از او را در اینجا بخوانید.